Παγκόσμια Ανθρωπιστική Σύνοδος Κορυφής

23-24 Μαΐου 2016, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία

Όσοι παρακολουθούν το έργο του International Chamber of Commerce (ICC) γνωρίζουν τη στενή συνεργασία αυτού του παγκόσμιου επιχειρηματικού οργανισμού με τον ΟΗΕ και στα πλαίσια αυτά κρίναμε σκόπιμο να ενημερώσουμε για τη «Παγκόσμια Ανθρωπιστική Σύνοδο Κορυφής» που θα γίνει στην Κωνσταντινούπολη παραθέτοντας και σκέψεις του Προέδρου του ICCΕλλάς, κ. Νικόλαου Α. Βερνίκου.

Είναι η πρώτη Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ αυτού του είδους, δεδομένης της σημαντικής συμμετοχής του ΟΗΕ στο ανθρωπιστικό έργο μέσω μιας σειράς υπηρεσιών και προγραμμάτων του, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, η UNICEF, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και το Γραφείο για τον Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων. Αυτό αντανακλά την αυξανόμενη κατανόηση ότι η φύση του ανθρωπιστικού έργου αλλάζει σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο.

Η πεποίθηση του Προέδρου του ICC Ελλάς ότι «η ευγένεια, η καλοσύνη και η συμπάθεια πρέπει να επεκταθούν σε όλα τα ανθρώπινα όντα, αποτελεί σαφή έκφραση ότι η καρδιά της ανθρωπότητας είναι υγιής». Ανθρωπιστής είναι εκείνος που επιδιώκει να προσφέρει βοήθεια στους συνανθρώπους του και αυτό συμβαίνει συνήθως στο πλαίσιο μιας καταστροφής, φυσικής ή ανθρωπογενούς.

Αλλά οι καταστροφές δεν είναι κατ' ανάγκην εφάπαξ κατακλυσμικά γεγονότα, όπως τυφώνες ή σεισμοί – μπορεί να είναι εν εξελίξει διαδικασίες, όπως οι εμφύλιοι πόλεμοι που διαμελίζουν τα έθνη ή ακόμη πιο ύπουλες όπως η αργή διαφθορά και υπονόμευση των θεμελιωδών θεσμών της κοινότητας, που οδηγούν σε τυραννικές δικτατορίες, κλεπτοκρατικές ολιγαρχίες ή αποτυχημένα κράτη. Έτσι, για τον σύγχρονο ανθρωπιστή, οι ενέργειες του κέντρου της καρδιάς πρέπει να συνδυαστούν με τις ενέργειες του κέντρου της κεφαλής και η βοήθεια που προσφέρεται πρέπει με νοημοσύνη να διαμορφωθεί, για να καλύψει τις συγκεκριμένες περιστάσεις.

Αλλά ακόμη περισσότερο από αυτό, πρέπει να υπάρξει μια πιο ολιστική κατανόηση του πώς διάφορες καταστροφές αλληλοσυνδέονται – πώς, για παράδειγμα, η πίεση στους λιγοστούς φυσικούς πόρους μπορεί να οδηγήσει σε τριβές μεταξύ των διαφόρων ομάδων, πώς αυτή η τριβή μπορεί να μεγεθυνθεί από αδίστακτους ηγέτες, οδηγώντας σε συγκρούσεις που μπορεί να ξεσπάσουν σε βία ή μπορεί να σιγοβράζουν, δημιουργώντας παράλληλα άδικες ανισότητες, καθώς μία ομάδα ωφελείται περισσότερο από τις άλλες. Για να δείτε πώς διαφορετικές πτυχές αυτών των προβλημάτων μπορούν να αλληλεπιδρούν, λάβετε ως παράδειγμα το Νεπάλ, όπου, στον απόηχο του πρόσφατου σεισμού, η κατάσταση έγινε χειρότερη από τις συνεχιζόμενες πολιτικές διαφορές μεταξύ των εθνών. Ένα άλλο παράδειγμα μπερδεμένων διαπλοκών μεταξύ των καταστροφών παρουσιάζεται στον συριακό εμφύλιο πόλεμο και στα προβλήματα που έχει προκαλέσει,  της μαζικής μετανάστευσης και εγκατάστασης των προσφύγων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ελλάδα.

Έτσι, αν ο ανθρωπισμός λειτουργεί απλά ως ένας επίδεσμος, όταν οι κοινότητες έρχονται σε σύγκρουση ή πλήττονται από φυσικές δυνάμεις, τότε μπορεί να αποτύχει στον τελικό σκοπό του – την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας και του σκοπού του ανθρώπου μπροστά στην καταστροφή και, τελικά, την επούλωση των κατεστραμμένων ζωών και κοινοτήτων.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτό το νέο όραμα της ανθρωπιστικής βοήθειας, ο Γενικός Γραμματέας Μπαν-Κι-Μουν πρότεινε την Ατζέντα για την Ανθρωπότητα, με πέντε Βασικές Ευθύνες:
"1: Προλάβετε και τερματίστε την σύγκρουση. Οι ηγέτες πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την πρόληψη και τον τερματισμό των συγκρούσεων, εργαζόμενοι για να βρουν πολιτικές λύσεις για τον τερματισμό της αιματοχυσίας και της δυστυχίας.
2: Σεβαστείτε τους κανόνες του πολέμου. Τα κράτη πρέπει να σέβονται τους κανόνες που έχουν υιοθετήσει στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
3: Μην εγκαταλείπετε κανέναν. Οι ενδιαφερόμενοι φορείς πρέπει να ενδυναμώσουν και να προστατεύσουν τους πλέον ευάλωτους, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των γυναικών και των κοριτσιών, των νέων, των εκτοπισμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
4: Εργαζόμενοι με διαφορετικό τρόπο για τον τερματισμό της ανάγκης. Αλλάξτε τη ζωή των ανθρώπων μετακινούμενοι από την παράδοση της βοήθειας στον τερματισμό της ανάγκης για αυτήν.
5: Επενδύστε στην ανθρωπότητα. Επενδύστε στην ενίσχυση των τοπικών δυνατοτήτων, την μείωση του κινδύνου και την οικοδόμηση αποτελεσματικών και χωρίς αποκλεισμούς θεσμών, ιδιαίτερα σε ευαίσθητες καταστάσεις. "

Οι δύο πρώτες ευθύνες συνδέονται σαφώς στην εστίασή τους σε ανθρωπιστικές καταστροφές που προκύπτουν από τον πόλεμο. Οι ευθύνες 4 και 5 επίσης συνδέονται και υπογραμμίζουν την ανάγκη για δημιουργικότητα και πολιτιστική ευαισθησία στην ανάλυση των αιτίων και των πιθανών λύσεων σε ανθρωπιστικές κρίσεις. Συγκεκριμένα, η αναφορά σε «ευαίσθητες καταστάσεις" υπογραμμίζει τις τεράστιες ανισότητες που εξακολουθούν να υφίστανται μεταξύ των διαφόρων τμημάτων του κόσμου. Όπου το κράτος δικαίου είναι αδύναμο ή/και η πρόσβαση στις βασικές καθημερινές ανάγκες για την ζωή δεν είναι εγγυημένη ή/και οι γεωγραφικοί παράγοντες κάνουν τις φυσικές καταστροφές πιο πιθανές, τότε η δημιουργικότητα και η ευαισθησία εκείνων που θα βοηθήσουν δοκιμάζεται στο έπακρο. Ως εργάτες στα πλαίσια της συνείδησης μπορούμε να ενισχύσουμε την αποφασιστικότητά τους, αποσαφηνίζοντας το όραμα της Ατζέντας για την Ανθρωπότητα.