Ανελεύθερη η ελληνική οικονομία

18-1-2013 Πολύ χαμηλά στην κατάταξη των χωρών βάση του επιπέδου ελευθερίας των οικονομιών τους βρίσκεται δυστυχώς η Ελλάδα, σύμφωνα με τον δείκτη που καταρτίζει κάθε χρόνο από το 1995 το Heritage Foundation στην Ουάσινγκτον και η Wall Street Journal. Σύμφωνα με την έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα, η χώρα μας καταλαμβάνει την 117 θέση παγκοσμίως μεταξύ 177 χωρών και την 40η θέση στην περιοχή της Ευρώπης.

Ο δείκτης αυτός αξιολογεί τις χώρες με βάση τέσσερις ευρύτερους τομείς οικονομικής ελευθερίας που είναι οι εξής:
• Εφαρμογή της νομοθεσίας
• Αποτελεσματικότητα των κανονισμών
• Περιορισμένη παρουσία του κράτους
• Βαθμό ανοικτών αγορών

Με βάση το άθροισμα των βαθμολογιών, κάθε μια από τις 177 χώρες που αξιολογούνται από αυτό τον δείκτη λαμβάνουν τους εξής χαρακτηρισμούς:
1. Ελεύθερες με σκορ υψηλότερο του 80
2. Κυρίως ελεύθερες με σκορ μεταξύ 70 και 79,9 μονάδων
3. Μέτρια ελεύθερες με σκορ μεταξύ 60 και 69,9 μονάδων
4. Κυρίως μη ελεύθερες με σκορ μεταξύ 50 και 59,9 μονάδων και τέλος
5. Καταπιεσμένες με βαθμολογία χαμηλότερη του 50.

Ο δείκτης για να αποδώσει μία βαθμολογία σε κάθε χώρα εξετάζει 10 συγκεκριμένες κατηγορίες που είναι οι εξής:
• τα δικαιώματα σε ότι αφορά την ακίνητη περιουσία
• την απουσία διαφθοράς
• την δημοσιονομική ελευθερία
• τις κρατικές δαπάνες
• την επιχειρηματική ελευθερία
• την εργατική ελευθερία
• τη νομισματική ελευθερία
• την εμπορική ελευθερία
• την επενδυτική ελευθερία και
• τη χρηματοοικονομική ελευθερία

Οι βαθμολογίες των κατηγοριών αυτών αθροίζονται και ο μέσος όρος τους αποτελεί την γενική βαθμολόγηση της χώρας.

Η εικόνα της Ελλάδας

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Δείκτη, συγκεντρώνει 55,4 βαθμούς και επομένως συγκαταλέγεται στις «κυρίως μη ελεύθερες» οικονομίες του κόσμου. Στην Ευρώπη η χώρα μας καταλαμβάνει την 40η θέση μεταξύ των 43 χωρών της περιοχής, και η γενική βαθμολογία της είναι χαμηλότερη τόσο του παγκόσμιου όσο και των περιφερειακών μέσων όρων.

Πιο συγκεκριμένα, η βαθμολογία της χώρας μας δεν άλλαξε σε σχέση με το 2012, αντανακλώντας έτσι τη σημαντική υποχώρηση σε ότι αφορά τα δικαιώματα στην ακίνητη περιουσία και την ελευθερία σε χρηματοοικονομικό επίπεδο, που αντιστάθμισαν τις βελτιώσεις σε έξι από τους δέκα τομείς που εξετάζονται.

Αναλυτικά και ανά κατηγορία, η βαθμολογία της Ελλάδας ήταν η εξής:

• Δικαιώματα στην ακίνητη περιουσία: 40,0 βαθμοί (70η θέση)
• Απουσία διαφθοράς: 34,0 βαθμοί (78η θέση)
• Δημοσιονομική ελευθερία: 66,2 βαθμοί (150η θέση)
• Κρατικές δαπάνες: 24,7 βαθμοί (160η θέση)
• Επιχειρηματική ελευθερία: 77,1 βαθμοί (41η θέση)
• Εργατική ελευθερία: 42,1 βαθμοί (154η θέση)
• Νομισματική ελευθερία: 73,4 βαθμοί (110η θέση)
• Εμπορική ελευθερία: 81,8 βαθμοί (58η θέση)
• Επενδυτική ελευθερία: 65,0 βαθμοί (56η θέση)
• Χρηματοοικονομική ελευθερία: 50,0 βαθμοί (69η θέση).

Σημειώνεται ότι η βαθμολογία στα δικαιώματα της ακίνητης περιουσίας έχει μειωθεί κατά 10,0 βαθμούς, στην απουσία διαφθοράς κατά 1,0 βαθμό, στην εμπορική ελευθερία κατά 0,3 βαθμούς και στην χρηματοοικονομική ελευθερία κατά 10,0 βαθμούς, ενώ αντιθέτως βελτίωση 0,9 βαθμών έχει σημειωθεί στην δημοσιονομική ελευθερία, 8,5 βαθμών στις κρατικές δαπάνες, 0,8 βαθμών στην επιχειρηματική ελευθερία, 5,5 βαθμών στην εργατική ελευθερία, 0,8 βαθμών στην νομισματική ελευθερία και 5,0 βαθμών στην επενδυτική ελευθερία.

Όπως αναλύεται στην έκθεση του Heritage Foundation, η συνεχιζόμενη έλλειψη οικονομικής ελευθερίας εντείνει το περιβάλλον επιδεινούμενης ανταγωνιστικότητας και πολιτικής αστάθειας στην Ελλάδα. Οι μεγάλες δημοσιονομικές αδυναμίες οι οποίες αποκαλύπτονται και ενισχύονται από την κρίση χρέους και την ανεργία, δεν έχουν διευθετηθεί επαρκώς, μία κατάσταση που έχει οδηγήσει την χώρα να εισέρχεται στον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης. Τα διψήφια ελλείμματα και οι μεγάλες αυξήσεις στον δανεισμό παραμένουν, παρά τα πακέτα χρηματοδότησης από διάφορες χώρες που στόχο είχαν να μην πτωχεύσει η χώρα. Η ανεργία, ιδιαίτερα στους νέους, συνεχίζει να αυξάνεται και οι προσαρμογές στις συνθήκες της αγοράς εμποδίζονται ή καθυστερούν λόγω συνδικαλιστικών και άλλων συμφερόντων.
Και η έκθεση καταλήγει για τη χώρα μας: Καθώς η ελληνική οικονομία συνεχίζει να περνά μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής και πολιτικής αναταραχής, είναι κρίσιμο να υπάρξουν θαρραλέες και δεσμευτικές πολιτικές δράσεις προκειμένου να αποκατασταθεί η δημοσιονομική βιωσιμότητα, να ενισχυθεί η ευελιξία στην αγορά εργασίας και να αντιμετωπιστεί η διαφθορά.

Η Διεθνής εικόνα

Σύμφωνα με την φετινή έκθεση, η παγκόσμια πορεία προς την οικονομική ελευθερία έχει «παγώσει», καθώς ο παγκόσμιος μέσος όρος διαμορφώνεται στο 59,6, ελάχιστα πιο πάνω από τον προηγούμενο μέσο όρο που ήταν στο 59,5, ενώ το ανώτερο σημείο είχε καταγράφει το 2008. Από τότε, ενώ υπάρχει πτωτική πορεία, όσον αφορά τις χώρες αυτές καθ' εαυτές, το ισοζύγιο της πορείας τους είναι θετικό, καθώς από τις 177 χώρες που συμπεριλαμβάνονται στον δείκτη, την ελευθερία των οικονομιών τους βελτίωσαν 91 χώρες και επιδείνωσαν 78 χώρες.
Επιπλέον, ο μέσος όρος της βαθμολογίας σε ότι αφορά τις κρατικές δαπάνες έχει σε γενικές γραμμές βελτιωθεί, δυστυχώς όμως αυτό συνοδεύτηκε από μια μείωση στην αποτελεσματικότητα των κανονισμών, μια αύξηση των κατώτατων μισθών και μια αυστηροποίηση του ελέγχου στις αγορές εργασίας.

Οι δέκα πιο «ελεύθερες» χώρες

1. Χονγκ Κονγκ
2. Σιγκαπούρη
3. Αυστραλία
4. Νέα Ζηλανδία
5. Ελβετία
6. Καναδάς
7. Χιλή
8. Μαυρίκιος
9. Δανία
10. ΗΠΑ

Οι δέκα πιο «καταπιεσμένες» χώρες

168. Ιράν
169. Τουρκμενιστάν
170. Ισημερινή Γουινέα
171. Δημοκρατία του Κογκό
172. Βιρμανία
173. Ερυθραία
174. Βενεζουέλα
175. Ζιμπάμπουε
176. Κούβα
177. Βόρεια Κορέα

Η χώρα που εμφανίζει τη μεγαλύτερη βελτίωση είναι η Γεωργία, με την βαθμολογία της να αυξάνεται κατά 2,8% βαθμούς στο 72,2, ενώ τη μεγαλύτερη πτώση εμφανίζει το Μπελίζ, που έχασε πέντε βαθμούς στο 57,3.

Σε επίπεδο περιοχών, βελτίωση εμφανίζουν μόνο η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική, ενώ η βαθμολογία στις υπόλοιπες περιοχές (δηλαδή Νότια και Κεντρική Αμερική - Καραϊβική, Μέση Ανατολική, Βόρεια Αφρική, Υποσαχάρια Αφρική και περιοχές της Ασίας - Ειρηνικού) η βαθμολογία είτε υποχώρησε είτε παρέμεινε αμετάβλητη.

Η εικόνα της Ευρώπης

Σε ότι αφορά την Ευρώπη, αυτή αποτελεί την δεύτερη πιο «ελεύθερη» περιοχή του κόσμου, εμφανίζοντας και τη μεγαλύτερη βελτίωση. Τριάντα δύο χώρες εμφάνισαν βελτιωμένες βαθμολογίες, ενώ μόνο εννέα υποβαθμίστηκαν. Η Ελβετία συνεχίζει να είναι η μόνη «ελεύθερη» οικονομία στην περιοχή, ενώ στην Ευρώπη υπάρχουν μόνο δυο «καταπιεσμένες» οικονομίες που συγκεντρώνουν βαθμολογία χαμηλότερη του 50, η Ουκρανία και η Λευκορωσία.

Επιπροσθέτως, πέντε ευρωπαϊκές χώρες κατέγραψαν αξιοσημείωτες αλλαγές. Πρόκειται για τις Γεωργία, Νορβηγία και Τσεχία, που μετατράπηκαν σε «κυρίως ελεύθερες» οικονομίες. Η Κύπρος υποχώρησε κατά 2,8 μονάδες και κατατάσσεται πλέον στις «μετρίως ελεύθερες» οικονομίες, ενώ η Ιταλία ανέκτησε το status αυτό. Η Εσθονία και η Πολωνία ήταν επίσης μεταξύ των 10 χωρών παγκοσμίως που έδειξαν την μεγαλύτερη βελτίωση.

Όπως αναφέρουν οι συντάκτες του Δείκτη, «συντελείται μια σημαντική αναδιοργάνωση στις ευρωπαϊκές χώρες, σε ότι αφορά την οικονομική ελευθερία». «Η Σουηδία, η Γερμανία, η Γεωργία, η Τσεχία, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία κατέγραψαν τις υψηλότερες βαθμολογίες τους. Δυστυχώς, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν βαθμολογίες που ήταν περίπου ίδιες, ή χαμηλότερες, από αυτές που είχαν καταγράψει αρχικά πριν από δυο δεκαετίες, όταν ξεκίνησε η παρακολούθηση της οικονομικής ελευθερίας».

Η πτώση της Ιρλανδίας από την 9η στην 11η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, άφησε την Ευρωζώνη χωρίς εκπροσώπηση στο top 10 του Δείκτη.

Τέλος οι βαθμολογίες της Ισπανίας, της Σλοβενίας και της Λευκορωσίας μειώθηκαν κατά τουλάχιστον έναν βαθμό.