Ενημερωτικό Υλικό γιά αύξηση ενοδοοικογενειακής βίας
Καθώς η πανδημία των κορονοϊού αναγκάζει τις χώρες να πάρουν αυστηρά μέτρα για να περιορίσουν την κυκλοφορία των πολιτών, τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας βρέθηκαν ξαφνικά παγιδευμένα στο σπίτι με τον κακοποιό τους.
Κάποια δεν είναι σε θέση να καλέσουν την αστυνομία επειδή τρέμουν από τον φόβο, λένε οι ειδικοί. Ο εγκλεισμός στο σπίτι λόγω κορονοϊού έχει οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του Guardian, οι καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκαν κατά 30% σε Κύπρο, κατά 30% στην επαρχία Χουμπέι της Κίνας από όπου και ξεκίνησε η πανδημία, 30% στην Ιταλία και 20% στην Ισπανία και ιδιαίτερα στην Καταλονία.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, Κριστόφ Καστανέρ, ανέφερε ότι οι καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία σε όλη τη Γαλλία έχουν σημειώσει άνοδο άνω του 30% από τότε που στη χώρα μπήκε σε εφαρμογή το lockdown στις 17 Μαρτίου. Αποκάλυψε ότι την Πέμπτη 26/3 μόνο στο Παρίσι οι υποθέσεις αυξήθηκαν κατά 36%.
Στην Ευρώπη περισσότερο από το 1/3 των γυναικών έχουν πέσει θύματα βίας σε κάποια περίοδο της ζωής τους, ενώ σύμφωνα με μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του 2017 τα περιστατικά άσκησης βίας κατά των γυναικών υπερβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο ακόμη και το 35%. Επίσης οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από νυν ή πρώην σύζυγο ή σύντροφο.
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές της ΕΕ, μία στις τέσσερις Ελληνίδες άνω των 15 έχει βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή της. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με μελέτες το 21,3% των Ελληνίδων βιώνουν περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής βίας αλλά δεν το αναφέρουν, ποσοστό που είναι κατά 10 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ (Ινστιτούτο Ισότητας της ΕΕ, 2017).
Αναφορικά με τη βία μεταξύ συντρόφων και τα θύματα βίας που κάλεσαν τη γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) την περίοδο Νοέμβρη 2016 με Νοέμβρη 2017, πρόκειται ως επί το πλείστον για Ελληνίδες θύματα (87%), που αντιπροσωπεύουν όλες ηλικιακές κατηγορίες, μορφωτικά επίπεδα, και εργασιακές καταστάσεις.
Αποθαρρυντικοί είναι όμως και οι αριθμοί που συνθέτουν τα στατιστικά στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Σύμφωνα με αυτά, 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει κάποιου είδους βία (σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική) από τον σύντροφό της και 1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Εκτιμάται ότι μέσα σε ένα χρόνο, πάνω από 16.700.000 γυναίκες υπέστησαν σωματική βία ή σεξουαλική κακοποίηση στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσο για το ποια γυναίκα βρίσκεται πισω από το θύμα βίας, η απάντηση σήμερα είναι οποιαδήποτε γυναίκα! Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε η αντίληψη ότι οι κακοποιημένες γυναίκες προέρχονται από χαμηλό κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον και κατά κανόνα είναι αμόρφωτες. Σήμερα όμως φαίνεται ότι αυτή η άποψη ανατρέπεται και θύμα βίας μπορεί να είναι πλούσια, φτωχή, άνεργη, επιτυχημένη επαγγελματίας, νέα, ηλικιωμένη, μορφωμένη ,αγράμματη.
Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας, το μεγαλύτερο ποσοστό των κακοποιημένων γυναικών που απευθύνονται στις δομές φιλοξενίας ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 26-55 ετών και περιλαμβάνει όλα τα μορφωτικά επίπεδα.
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και τον σκοτεινό αριθμό πίσω από αυτούς τους αριθμούς, καθώς αυτά που ξέρουμε είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Τα περισσότερα θύματα δεν καταγγέλλουν, δεν φθάνουν ποτέ στις αρχές, δεν μιλούν. Η κάθε μορφής βία που τους προκαλεί απελπισία, πόνο και απόγνωση, τα οδηγεί και στον φόβο των επιπτώσεων, στον φόβο του στιγματισμού.
Ενδοοικογενειακή βία και Covid-19. Δράσεις και δομές της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.
Το δίκτυο δομών στήριξης της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ) για τις γυναίκες θύματα βίας (έμφυλης ή/και ενδοοικογενειακής) είναι οι εξής :
• Η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Η λειτουργία της γραμμής είναι 24ώρη και 7ήμερη και τα στελέχη της γραμμής (ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί) παρέχουν υπηρεσίες συμβουλευτικής και ενημέρωσης σε θέματα βίας.
• Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της γραμμής SOS 15900. Το email This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.είναι διαθέσιμο, ειδικά για περιπτώσεις γυναικών ή τρίτων προσώπων που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά.
• Τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας. Τα 14 Συμβουλευτικά Κέντρα σε συνεργασία με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ-ΝΠΙΔ, εποπτευόμενος φορέας υπό τη ΓΓΟΠΙΦ) , τα 27 Συμβουλευτικά Κέντρα σε συνεργασία με τους Δήμους και το 1 Συμβουλευτικό Κέντρο της Γενικής Γραμματείας λειτουργούν κανονικά. Για τις ήδη προγραμματισμένες συνεδρίες, προβλέπεται η πραγματοποίηση τους μέσω Skype ή τηλεφώνου, αν επιθυμούν οι συμβουλευόμενες.
• Οι ξενώνες φιλοξενίας, 18 εξ αυτών υπό την επίβλεψη των Δήμων και 2 υπό την επίβλεψη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) λειτουργούν κανονικά, πραγματοποιώντας ωστόσο τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας. Σε έκτακτες περιπτώσεις, η Γενική Γραμματεία σε συνεργασία με την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία, προσφέρουν ειδικούς χώρους φιλοξενίας, με δωρεάν στέγαση και σίτιση σε όλη την Ελλάδα.
• Σε περιπτώσεις γυναικών, θα παρέχονται δωρεάν εξετάσεις από την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία και δωρεάν εξετάσεις για τα παιδιά τους από το Χαμόγελο του Παιδιού.
• Το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) πραγματοποίησε χορηγούμενη καμπάνια ενημέρωσης για τις δομές στήριξης προς τα θύματα βίας, στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με σύντομο βίντεο (Gif).
• Η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων ενημερώνει τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ώστε να αντιμετωπιστούν οι όποιες έκτακτες περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας που μπορεί να έχουν απευθυνθεί σε άλλους φορείς.
• Η Γενική Γραμματέας ενημέρωσε με επιστολή της τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, κ. Guterres για τις δράσεις της χώρας, όσον αφορά την έμφυλη βία και τις επιπτώσεις του Covid-19, αποδεχόμενη ταυτόχρονα την έκκληση του κ. Guterres για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας εν μέσω Covid-19.
• Επίσης, με επιστολή της, η Γενική Γραμματεία θα ενημερώσει άμεσα τους τομείς Ισότητας των Φύλων και της Βίας κατά των Γυναικών του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Επιτροπής Μερών για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης σχετικά με τις δράσεις της και την εύρυθμη λειτουργία των δομών στήριξης των θυμάτων βίας.
Ψυχολογική Υποστήριξη
Κάτω από συνθήκες κοινωνικής κρίσης, όπως και αυτή του αναγκαστικού περιορισμού, οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας αυξάνονται εφόσον οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι με τον κακοποιό τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Αυτά εντείνουν την εξουσία των δραστών με αποτέλεσμα την απόκτηση μεγαλύτερου ελέγχου στη ζωή των γυναικών και επιδείνωση της σφοδρότητας της βίας»
Αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας στις μέρες του κορονοϊού. Οι συνθήκες καραντίνας κι ο περιορισμός στο σπίτι οδήγησαν σε έκρηξη της ενδοοικογενειακής βίας στην Κύπρο. Βγάλτε τον ελέφαντα από το δωμάτιο. Τα αδιαφιλονίκητα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας είναι οι γυναίκες και τα παιδιά. Κάποιοι μένουν σπίτι για να προφυλάξουν και να προφυλαχθούν για τον κορονοϊό και πληγώνουν όποιον είναι μέσα σ’ αυτό. Πόσο τραγικά ειρωνικό.
Άνθρωποι αρρωσταίνουν ανθρώπους. Για κάποιες γυναίκες είναι εφιάλτης η συνύπαρξη στο σπίτι. Πόσο μάλλον για τα παιδιά στη ψυχή και το σώμα των οποίων ανοίγουν πληγές. Κάπου διάβασα πως «είναι η πρώτη φορά που όλοι μας έχουμε έναν κοινό εχθρό». Πόσο ειδυλλιακά ενωτικό ε; Τα προβλήματα συνεχίζουν να υπάρχουν, οι παθογένειες το ίδιο. Η ενδοοικογενειακή βία έχει καλά κουρδισμένα στρατιωτάκια στη δούλεψή της. Δεν τους σκιάζει φοβέρα καμιά. Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνουν και ξανά προς το δράμα τραβούν.
Η άλλη πλευρά του #ΜενουμεΣπιτι
Στις 17 Μαρτίου ο Κυπριακός Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ) εξέδωσε μέσω του ιστοχώρου του, domviolence.org.cy μία ανακοίνωση που ενημερώνει για επιδείνωση της ενδοοικογενειακής βίας στην Κύπρο. Ο περιορισμός λόγω Covid-19 δημιουργεί εύφορο έδαφος για επιδείνωσή της. Ο οργανισμός παρατήρησε 30% αύξηση στις τηλεφωνικές κλήσεις προς τη Γραμμή Βοήθειας 1440 μέσα σε οκτώ μόλις μέρες, μετρώντας από την πρώτη μέρα που επιβεβαιώθηκε το 1ο κρούσμα κορονοϊού στη χώρα.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση: «Από τις 09 Μαρτίου 2020 που επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα κορονοϊού στην Κύπρο μέχρι και σήμερα 17/03 σύμφωνα με το σύστημα καταγραφής κλήσεων της Γραμμής Βοήθειας 1440 παρατηρείται αύξηση της τάξης του 30% με τις κλήσεις να φθάνουν στις 750 , έχουν γίνει 5 νέα αιτήματα για εισδοχή σε χώρους φιλοξενίας και 4 νέα αιτήματα για ατομική συμβουλευτική παρουσιάζοντας ανησυχητικά αυξητική τάση. Όπως διαπιστώνεται, ο περιορισμός ως μέτρο πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης της εξάπλωσης του ιού COVID-19 μπορεί ταυτόχρονα να αποτελέσει εργαλείο στα χέρια των δραστών για αύξηση της συχνότητας, της έντασης και της επικινδυνότητας της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών».
«Οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι με τον κακοποιό τους»
Κάτω από συνθήκες κοινωνικής κρίσης, όπως και αυτή του αναγκαστικού περιορισμού, οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας αυξάνονται εφόσον οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι με τον κακοποιό τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Αυτά εντείνουν την εξουσία των δραστών με αποτέλεσμα την απόκτηση μεγαλύτερου ελέγχου στη ζωή των γυναικών και επιδείνωση της σφοδρότητας της βίας»
«Παράλληλα, εν μέσω της υποχρεωτικής καραντίνας σε σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που το αντικείμενο του κύκλου εργασιών τους προσελκύει στερεοτυπικά κυρίως γυναίκες, ενισχύεται το αίσθημα της οικονομικής ανασφάλειας μέσα από τη μείωση των απολαβών αλλά και του φόβου απέλασης των θέσεων εργασίας, στοιχείο που αποτελεί συχνά σημαντικό παράγοντα παραμονής ή και επιστροφής στο κακοποιητικό σύντροφο/σύζυγο αλλά και επιδείνωσης της κακοποίησης που δέχονται οι γυναίκες».